Geçen ay ithalat yüzde 16,8 azalarak 26,3 milyar dolar ile son 20 ayın en düşük seviyesine indi. Bu dönemde dış ticaret açığı da yüzde 34,5 gerileyerek 5,4 milyar dolar oldu.
İhracat, haziran ayında, Kurban Bayramı tatilini de kapsayan 9 günlük tatil döneminin etkisiyle, gerilese de 20 milyar doların üzerinde gerçekleşti.
Ticaret Bakanlığı, haziran ayı dış ticaret verilerine göre, küresel ekonomideki zayıf seyir ve Kurban Bayramı tatilini de kapsayan tatil döneminin etkisiyle haziran ayı ihracatı 20,9 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu rakam 2023 yılının ilk 5 ayındaki aylık ortalama ihracatın üzerinde oluştu.
Haziran ayındaki 20,9 milyar dolarlık ihracat, geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 10,5 azalmaya karşılık geliyor. Bunun temel nedeni, Kurban Bayramı tatilini de kapsayan tatil dönemi nedeniyle sipariş ve teslimatların duraksaması oldu. Böylece, 2023 yılının ilk yarısında 6 aylık ihracat 123,4 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Yüksek teknoloji ürünü ihracatı artıyor
Bu verilerle, katma değerli ihracatta da artış meydana geldi. Orta yüksek ve yüksek teknolojili ürün ihracatının imalat içindeki payı 2022 yılı genelinde yüzde 36,9 iken, bu yılın ilk 6 ayında yüzde 40,8’e yükseldi.
İthalat ise haziran ayında geçen yılın aynı ayına göre yüzde 16,8 azalarak 26,3 milyar dolar oldu ve son 20 ayın en düşük seviyesine geriledi. İthalatta yaşanan azalışta, takvim dışında enerji ithalatındaki düşüş etkili olurken, haziranda toplam enerji ithalatı yüzde 45,3 azalarak 4,4 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Enerji ithalatındaki düşüşte enerji fiyatlarının gerilemesi de etkili oldu. Bütün bu gelişmelerle, 2023 yılının ilk yarısında 6 aylık ithalat 184,8 milyar dolar olarak hesaplandı. Yılın ilk 5 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 270 artan ve 14,6 milyar dolar olan işlenmemiş altın ithalatının haziran ayında nispeten ılımlı bir seyir izlediği görüldü. Haziran ayında işlenmemiş altın ithalatı 2022’nin aynı ayına kıyasla yüzde 62,5 artarak 2 milyar dolara çıktı.
Dış ticaret açığı yüzde 34,5 azaldı
Haziranda dış ticaret açığı yüzde 34,5 gerileyerek 5 milyar 396 milyon dolar oldu. İhracatın ithalatı karşılama oranı 19 ay sonra yüzde 80’lere yaklaşarak, haziranda bir önceki aya göre 16,1 puan artış ile yüzde 79,5 olarak hesaplandı.
Bu oran, dış ticaret dengesinde olumlu gidişatın önemli bir göstergesi olarak öne çıktı. 2023 yılı 6 aylık dış ticaret açığı ise 61,4 milyar dolar olarak gerçekleşti. Gelecek dönemde ithalattaki düşüşün devamı ve zayıf dış talebe rağmen ihracatı artırmaya dönük atılacak ilave adımlarla, dış ticaret dengesinde iyileşmenin devam etmesi bekleniyor. Enerji verileri hariç tutulduğunda ise 2,5 puan düşüşle yüzde 90,6 olarak hesaplandı. Enerji ve altın verileri hariç tutulduğunda ise bu oran 0,5 puan artarak yüzde 98,4 olarak gerçekleşti.
En fazla ihracat otomotivden
Otomotiv endüstrisi, geçen ay en fazla ihracat gerçekleştiren sektör oldu. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, geçen ay 3 milyar 9 milyon dolarlık ihracata imza atan otomotiv endüstrisini, 2 milyar 365 milyon dolarla kimyevi maddeler ve mamulleri, 1 milyar 659 milyon dolarla hazır giyim ve konfeksiyon takip etti.
Haziran ayında en fazla ihracat artışı yüzde 202,4 ile zeytin ve zeytinyağı sektöründe gerçekleşti. Türkiye’nin toplam ihracatının geçen ay yüzde 83’ünü gerçekleştiren sanayi grubunda yüzde 13,4 azalışla 14 milyar 927 milyon 909 bin dolarlık ihracat yapıldı.
Almanya yine ilk sırada
Haziran ayında en fazla ihracat gerçekleştirilen ülkeler 1 milyar 584 milyon dolarla Almanya, 1 milyar 116 milyon dolarla ABD, 958 milyon 828 bin dolarla Birleşik Krallık oldu. Yılın ilk yarısında Türkiye’nin AB27’ye ihracatı 52 milyar dolar, Afrika’ya ihracatı 10 milyar dolar, Amerika’ya ihracatı 10,6 milyar dolar, Yakın ve Orta Doğu’ya ihracat ise 20,7 milyar dolar olarak hesaplandı.
İller bazında bakıldığında ise en fazla dış satım 7 milyar 674 milyon dolarla İstanbul, 1 milyar 546 milyon dolarla Kocaeli, 1 milyar 514 milyon dolarla Bursa’dan gerçekleşti. Haziran’da bin 418 firma ilk kez ihracat gerçekleştirdi. Birim ihracat değeri ise geçen yılın aynı ayına göre yüzde 4 artışla 1,46 dolara yükseldi. Haziran ayında parite etkisi 279 milyon dolarlık artı değer sağladı.
Temmuzda 25 milyar $ olur
Kocaeli Sanayi Odası (KSO) Başkanı Ayhan Zeytinoğlu, haziranda ihracatın geçen yılın aynı ayına göre yüzde 10.5 gerileme seviyesini olumlu değerlendirdiklerini söyledi.
Bu yıl haziran ayında 9 günlük bayram tatili nedeniyle fiili çalışma gün sayısının geçen yıla göre 5 gün daha az olduğuna dikkat çeken Zeytinoğlu, temmuz ayında ihracatın 25 milyar doları aşmasını beklediklerini kaydetti. Zeytinoğlu, her şeye rağmen temmuz ayında Avrupa’da tatil dönemi olduğunun da göz ardı edilmemesini söyledi.
KSO Başkanı Zeytinoğlu, haziran ayı ithalatına yönelik olarak da üretim ve yatırıma yönelik artışların olumlu olduğunu söylerken, tüketim malları ithalatında daha dikkatli davranılması gerektiğinin altını çizdi
“Parite kaybımız 367 milyon dolar”
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, Kurban Bayramı tatili nedeniyle yaşanan iş günü kaybının ihracatı olumsuz etkilediğini söyledi. Gültepe, 23 Haziran’da 2 milyar 121 milyon dolarla günlük ihracat rekoru kırdıklarını hatırlattı.
Buna karşın Kurban Bayramı dolayısıyla yaşanan iş günü kaybının haziran ihracatına olumsuz yansıdığını anlatan Gültepe, Genel Ticaret Sistemi (GTS) kayıtlarına göre haziranı 20,9 milyar dolar ihracatla tamamladıklarını kaydetti.
Gültepe, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 10,5 ekside olduklarını, 2023’ün ilk yarısını da yüzde 1,8 ekside kapattıklarını aktardı. Son 12 aylık ihracatın ise 251,9 milyar dolara ulaştığını kaydeden Gültepe, “17 ilimiz ihracatını artırırken, en çok ihracat yapan ilk 5 kentimiz İstanbul, Kocaeli, Bursa, İzmir ve Ankara oldu. Parite etkisi 279 milyon dolarlık artı değer sağladı.
Ancak ilk 6 ayı değerlendirdiğimizde parite nedeniyle hâlâ 367 milyon dolarlık kaybımız var.” Gültepe, asgari ücret desteğinin artırılarak devam etmesi yönündeki taleplerinin yanıt bulduğunu, yılsonuna kadar uygulamanın devam edeceğini belirterek, şu ifadeleri kullandı: “Kurun geldiği seviyeyi de rekabetçiliğimiz açısından olumlu bir gelişme olarak değerlendiriyoruz.
Biz sağlam adımlarla yolumuza devam ediyoruz. 265 milyar dolarlık hedefimizi yakalamak için var gücümüzle çalışıyoruz. Belli dönemlerde takvim etkisini hissetsek de büyük resme baktığımızda hedefimize adım adım yaklaşıyoruz.”
“Tekstilde ivmeyi hızla artırmalıyız”
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, tekstilde ivmeyi hızla artırmaları gerektiğini belirterek, “Döviz kurundaki son 3 haftalık düzeltme, tekstil sektörünün rakip ülkelere karşı fiyat avantajını yeniden yakalaması ve asgari ücrette artan maliyetler noktasında dengeleyici bir gelişme” dedi.
Paris’te başlayan Texworld’de açıklamalarda bulunan Avdagiç, Türkiye’nin tekstil ve ham maddeleri sektörü ihracatının, 2023’ün mayıs ayında yüzde 9 artarak 1 milyar doları aşmasının memnuniyet verici olduğunu ifade etti.
Döviz kurundaki gelişmelere değinen Avdagiç, “Enflasyona paralel, piyasa gerçekleriyle örtüşen, öngörülebilir bir kur düzeyine ihtiyacımız var. İçinde bulunduğumuz son haftalarda dövizde ciddi bir artış yaşandı. Bunu kur dengesinin hızlı tesisi adına bir düzeltme hareketi olarak görüyoruz” dedi.
Avdagiç, bu düzeltme hareketinin devamında gelecek süreç için tahmin edilebilir, tutarlı, enflasyona paralel yaşanmasını beklediklerini, iş dünyasının kurlarla ilgili ikinci beklentisinin ise yüksek boyutlara ulaşan kur makaslarıyla karşılaşmamak olduğunu söyledi.
Avdagiç, “Sattığı malın karşılığını döviz olarak alan ihracatçı; bunun yüzde 40’ını bozdurmak zorunda iken, ham madde alımı için yeniden dövize dönerken, yüzde 6-7’ye yaklaşan makaslarla büyük bir maliyete katlanıyor. Önümüzdeki süreçte piyasa ve bankalar arasında farklı döviz fiyatları, açık alım-satım makasıyla karşı karşıya kalmamalıyız” diye konuştu.
