Okullarda yüksek dengeli ikramlar öğrenciler ortasında arkadaşlık ve dostluğa ziyan veriyor

Son devirlerde kimi okullarda velilerin gerek ferdi gerek ise sınıfça toplanıp eğitimcilere yüksek meblağlarda ikramlar alması okul ve eğitimde öğrenci ve veli birlikteliğine ziyan veriyor. Yüksek fiyatlarla lakin iştirak sağlanabilecek seyahat ve programlar da tekrar öğrencilerin samimi arkadaş ve dost olmalarına pürüz oluyor. Hediyeleşmenin dozunda olması gerektiğini hatırlanan uzmanlar çocuğun her istediğinin yerine getirilmesinin gelecekte pek çok sıkıntıya yol açacığını belirtiyor. Prof. Dr. Sırrı Akbaba, “Her istediğine ulaşan çocuk, kendine amaçlar koyamaz hale gelir. Ulaşmak için kendine gaye koyamayan kişi boşluk ve hiçlik hisleri yaşar ve mutsuz olur” sözlerini kullandı.

Üsküdar Üniversitesi Rektör Danışmanı, İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi (ITBF) Psikoloji kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Sırrı Akbaba, uygun insan olmak, faziletler ve okul uygulamaları üzerine değerlendirmede bulundu. Okulların genel emelinin düzgün insan yetiştirmek olduğunu belirten Prof. Dr. Sırrı Akbaba, “İyi insan faziletli insandır. Farabi ve İbn Sina başta olmak üzere Türk-İslam filozofları faziletleri aşağıdan üste hakikat; iffet, yürek, hikmet ve adalet faziletleri halinde sınıflandırmıştır.” diye konuştu.

Sonsuz isteklerin sonlandırılması gerekir

“İffet genel olarak tüm isteklerimizi itidalli (optimize) hale getirmektir” diyen Prof. Dr. Sırrı Akbaba, “Diğer bir sözle insan istek ve dilekleri sonsuz ve sınırsızdır. Bunları karşılayacak mal ve hizmetler ise sonludur. Akılcı olan ise sonlu ya da az sayı ve ölçüde olan mal ve hizmetleri herkese yetecek oranda gerçek kullanabilmemiz için sonsuz olan isteklerin sonlandırılmasıdır ki bilgelerimiz, dileklerimiz da dahil olmak üzere her şeyi en uygun (ılımlı, olağan, dengeli) hale getirmeye “itidal” demişlerdir. İşte aşırılıktan doğacak meselelerden kendini ve öbür varlıkları korumak için; isteklerini istikrarlı hale getirenlere iffetli kimseler demişlerdir.” diye konuştu.

Her isteğin karşılanamayacağı öğretilmelidir

İyi insan yetiştirmek için veli ve öğretmenlerin iffetin ne olduğunu gerçek öğrenmesi ve çocukların isteklerine hassas olmaları yanında, her isteklerinin de karşılanamayacağını onlara göstermesi gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Sırrı Akbaba, “Hem sözel hem de davranışsal yönergelerle; sonsuz ve sınırsız üzere algıladığımız dünyanın ve cihanında sonlu olduğu bu nedenle hoyratça kullanılamayacağı şuuru çocukluktan itibaren her beşere aşılanmalıdır. Aşılanan bu şuur sayesinde çocuklar iffetli davranışlar stantlar ve büyükler de güzel insan yetiştirme maksadına bu yolla ulaşılmış olurlar.” dedi.

Her istediğine ulaşan çocuk, kendine gaye koyamaz hale gelir

Günümüzde en çok konuşulan tüketim çılgınlığı davranışlarına da dikkat çeken Prof. Dr. Sırrı Akbaba, çocuğun her istediğinin yerine getirilmesinin gelecekte pek çok sorun yaşamasına yol açacağını belirterek şunları söyledi:

“Günümüzde ‘tüketim çılgınlığı’ diye söz edilen iffet yoksunluğuna neden olan okuldaki görünümlerden kimileri şunlardır: Çocuklara kıymetli araçların alınması, yüksek fiyatlı seyahat programları, kıymetli ikramlar. Erdemsizliğe neden olmasına karşın birçok aile, çocuğun her türlü muhtaçlığını karşılamanın âlâ sonuç doğuracağını zannetmektedirler.

Hedef koyamayan kişi mutsuz olur

Öncelikle veliler bu zanlarının yanlış olduğunu bilmelidirler: Her istediğine ulaşan çocuk, kendine maksatlar koyamaz hale gelir. Ulaşmak için kendine gaye koyamayan kişi boşluk ve hiçlik hisleri yaşar ve mutsuz olur. Sonra da aile büyükleri, çocuklarının gelecekle ilgili amaçlarının olmadığından yakınırlar, çocuğun mutsuzluğuna her isteğini anında karşılamanın sebep olduğunu ise akledemezler.”

Hediyeleşmenin de dozunda olması önemli

Hediye vermenin Türk toplumunun hoş geleneklerinden biri olduğunu kaydeden Prof. Dr. Sırrı Akbaba, burada da armağanın ölçülü olması gerektiğine işaret etti. Prof. Dr. Sırrı Akbaba, “Okullarda öğretmenler günü üzere özel günlerde öğrenciler öğretmenlerine armağan almaktadır. Olağan olan her şeyin fazlasının yanlış olduğu da bilinmektedir. Bu nedenle hediyeleşmenin de dozunda yapılması, aşırılığa kaçılmaması gerekiyor. Okul toplumun küçük bir kesitidir. Meskenlerde ve dışarıda yapılan aşırılık okula da yansımaktadır. Kimi öğrenciler küçük bir hediyeyi bile almada zorlanırken bazıları de epey kıymetli ikramlar alabilmektedir. Bu durum, ayırımcılığa yol açarak öğrencilerin samimi arkadaş ve dost olmalarına da mahzur olmaktadır. Tahlil ise yoksul öğrenciler ismine okul aile birliği katkıda bulunarak tüm sınıfın ortak bir armağan almasıdır. Ortaklaşa verilen bir armağan, öğrenciler ortasındaki rekabeti ortadan kaldırdığı üzere iş birliği kültürünü de geliştirmiş olur. İkram kabul etmeyen öğretmenlere de hürmet duyulmalı, onun da geçerli münasebetlerinin olduğu bilinmelidir.” tavsiyesinde bulundu.

Yanlış eğitim, öfke kontrolsüzlüğüne yol açıyor

“Öfkemizi denetleyebildiğimiz vakit yürek faziletini yaşamış oluruz” diyen Prof. Dr. Sırrı Akbaba, “Zeki de olsalar kimi beşerler, öfkelerini denetim edemedikleri için toplumda uyumsuz kimseler olarak bilinir ve dışlanırlar. Öfkelerini denetim edememeleri, şayet organik nedene bağlı değilse ruhsaldır ve muhtemelen sebebi yanlış eğitimdir. Veliler olarak çocuğun her isteğini çabucak yerine getirdiğimizde onların iffet faziletinden yoksun kalmalarının yanında öfkelerini denetim edememelerine de yol açmış oluruz. Sonuç olarak öfkelerini denetim edemeyen, başka bir tabirle ‘cesaret faziletinden yoksun’ şahıslar yetiştirmiş oluruz.” dedi.

Okul yönetiminin tavırlarının da değerli olduğunu kaydeden Prof. Dr. Sırrı Akbaba, “Bir seyahat yapılacaksa okul idaresi organize etmeli; seyahatler hem eğitim emelli olmalı hem de yalnızca varlıklı aile çocuklarına has olmamalı, yoksul öğrencilerin de masrafları okul-aile birliklerinden karşılanarak seyahate iştirakleri sağlanmalıdır. Eğitici olmayan, öğrenciler ortasında ayırımcılık doğuran kıymetli seyahat planlarını okul idaresi reddetmelidir. Bu mevzudaki bilgi eksikliğinin giderilmesi için rehber öğretmenler (psikolojik danışmanlar) tarafından veli konferansları, veli görüşmeleri yapılmalıdır.” dedi.

Çocuklara yalnızca almak değil, vermek de öğretilmelidir

İffet ve cüret faziletine ulaşan gencin hikmet faziletini de basitçe yaşayabileceğini belirten Prof. Dr. Sırrı Akbaba, kelamlarını şöyle tamamladı:

“Nitekim İbn Sina, iffet ve cüret faziletinin birlikteliğinden hikmet faziletinin doğduğunu vurgulamıştır. Hikmet fazileti, bireyin hem kendi hakkına hem de diğerlerinin hakkına gereken itinası ve hassaslığı gösterebilmesidir. Bol para harcayarak yalnızca kendine lüksü yaşatan kimse bencillikten çıkamaz, okul öncesi çocuğunun yaşadığı egosantrizme takılıp kalır. Bu bireyler fedakârlığın/özgeciliğin, tadına varamadıkları için bu cins aziz davranışları sergileyemez ve hasebiyle hikmet faziletine sahip olamazlar. Bireylerin hikmet faziletine ulaşabilmeleri için çocukluklarından itibaren bencillikten fedakârlığa yanlışsız geliştirilmesi gerekiyor. Bunun için veliler ve öğretmenler çocuklara almayı öğrettikleri kadar vermeyi de öğretebilmelidirler. Bilgelerimiz, iffet, yürek ve hikmet diye sıraladıkları bu faziletlerin toplamından adalet faziletine ulaşıldığını vurgularken en doruğa koydukları adalet faziletiyle uygun insan olmayı taçlandırmışlardır. Çocuklarımızın adaletli bireyler olmaları iffetli, yürekli ve hikmetli olmalarıyla mümkündür. Bugün içinde bulunduğumuz yabanî kapitalizm çağında adalete ne de çok muhtaçlığımız var, değil mi!”