Sichuan Havzası’ndaki Fosil Volkanlar Zinciri Keşfedildi

Çin’in Sichuan Havzası’nda yer alan ve yaklaşık 640 kilometre uzunluğunda olan fosil volkanlar zinciri, erken Neoproterozoyik dönemde meydana geldi. Bu volkanlar zinciri, okyanus kabuğunun kıta kabuğunun altına dalması sırasında oluştu. Açığa çıkan magma, yüzeye ulaşarak uzun ve dar bir volkan zinciri şeklinde ortaya çıktı.

Volkanik Yaylar Nasıl Oluşur?

Subdüksiyon sürecinde okyanus kabuğu ısınır, su salar ve bu durum magma oluşumuna neden olur. Oluşan magma yüzeye doğru yükselir ve yay şeklinde dizilen volkanlar meydana getirir. Bu volkanlar, yeni kabuk oluşumunu ve eski kabukların şekillenmesini sağlar.

Zhidong Gu ve Junyong Li liderliğindeki araştırma ekibi, Sichuan Havzası’ndaki volkanik oluşumları incelemek için hava tabanlı manyetik sensörler kullandı. Sensörler, demir açısından zengin volkanik kayaçları tespit etti ve 6 kilometre derinlikte, 700 kilometre uzunluğunda ve 50 kilometre genişliğinde bir volkanik kuşağı gösterdi.

Deliller Magmadan Geliyor

Araştırmacılar, bölgedeki derin sondaj kuyularından elde edilen kaya örneklerini inceledi. Bu örneklerin magmatik kökenli olduğu ve yay volkanlarının oluşturduğu yeni kabuklarla kimyasal açıdan benzerlik gösterdiği tespit edildi. Kayaçların yaşının 770 ila 820 milyon yıl arasında olduğu belirlendi.

Bu volkanik yay, genellikle kıta kenarlarına yakın dar alanlarda oluşan yaylardan farklılık gösterir. Araştırmacılara göre, bu farklılık özel bir tektonik süreç olan “yassı levha dalması” nedeniyle olabilir. Bu süreçte okyanus levhası kıta levhasının altına sığ bir açıyla girer ve yatay ilerleyerek yer kabuğuna dalış yapar.

İki Farklı Sistem Olabilir

Monash Üniversitesi’nden yer bilimci Peter Cawood, bölgedeki iki volkanik kuşağın farklı sistemlere ait olabileceğini ve zamanla birleşmiş olabileceklerini öne sürdü. Ancak yeni veriler, bölgedeki magmatik aktivitenin daha önce düşünülenden daha yoğun olduğunu göstermektedir.

Volkanların iklim üzerindeki etkisi göz ardı edilemez. Volkanik faaliyetler atmosfere karbon salarken, dağlardaki kimyasal aşınmalar bu karbonu emer. Bu süreçler, Dünya’nın karbon döngüsünü ve iklimini milyonlarca yıl boyunca dengelemek için önemli bir rol oynar.